8. วิชชาสูตร

ว่าด้วยวิชชา

[1695] ภิกษุนั้นนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่งแล้ว ได้ทูลถามพระผู้มี
พระภาคเจ้าว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ที่เรียกว่า วิชชา ๆ ดังนี้ วิชชา
เป็นไฉน และด้วยเหตุเพียงเท่าไร บุคคลจึงจะชื่อว่าถึงวิชชา พระผู้มีพระ-
ภาคเจ้าตรัสว่า ดูก่อนภิกษุ ความรู้ในทุกข์ ในเหตุให้เกิดทุกข์ ในความ
ดับทุกข์ ในทางที่ให้ถึงความดับทุกข์ นี้เรียกว่า วิชชา และด้วยเหตุเพียง
เท่านี้ บุคคลย่อมชื่อว่าถึงวิชชา ดูก่อนภิกษุ เพราะฉะนั้นแหละ เธอพึง
กระทำความเพียรเพื่อรู้ตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ ฯลฯ นี้ทุกขนิโรธคามินี
ปฏิปทา.
จบวิชชาสูตรที่ 8

9. สังกาสนสูตร

ว่าด้วยบัญญัติแห่งอริยสัจ 4

[1696] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราบัญญัติว่า นี้เป็นทุกขอริยสัจ
อักขระ พยัญชนะ การจำแนกในทุกขอริยสัจนั้น หาประมาณมิได้ว่า แม้
เพราะเหตุนี้ ๆ นี้เป็นทุกขอริยสัจ ฯลฯ เราบัญญัติว่า นี้เป็นทุกขนิโรธ
คามินีปฏิปทาอริยสัจ อักขระ พยัญชนะ การจำแนกทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา
อริยสัจนั้น หาประมาณมิได้ว่า แม้เพราะเหตุนี้ ๆ นี้เป็นทุกขนิโรธคามินี-

ปฏิปทาอริยสัจ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เพราะฉะนั้นแหละ เธอทั้งหลายพึง
กระทำความเพียรเพื่อรู้ตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ ฯลฯ นี้ทุกขนิโรธคามินี
ปฏิปทา.
จบสังกาสนสูตรที่ 9

อรรถกถาสังกาสนสูตร

พึงทราบอธิบายในสังกาสนสูตรที่ 9.
คำว่า อปริมาณา วณฺณา ได้แก่ อักขระ ไม่มีประมาณ. คำว่า
พยัญชนะ ดังนี้ เป็นไวพจน์ของคำว่า อักขระหาปริมาณมิได้เหล่านั้น.
อีกอย่างหนึ่ง เอกเทศหนึ่ง. เเห่งอักขระ ก็คือชื่อว่า พยัญชนะ คำว่า
การจำแนก คือ การแยก. จริงอยู่ เมื่อสัจจะหนึ่ง ๆ ท่านแสดงให้
พิสดารอยู่ โดยอาการทั้งปวง อักขระเป็นต้น ก็ชื่อว่า ไม่มีที่สุด เพราะ
ฉะนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสแล้วอย่างนี้.
จบอรรถกถาสังกาสนสูตรที่ 9